Η ιστορία του γυμνού φορέματος: Είναι απλά πρόκληση ή κάτι παραπάνω; -Πώς κατέκτησε τη μόδα

Από το κοστούμι της Beyoncé μέχρι τα γυμνά φορέματα στο κόκκινο χαλί, το να δείχνεις λίγη σάρκα είναι εδώ και καιρό ένας σίγουρος τρόπος για να συζητηθεί ένας καλλιτέχνης.

Τα κοστούμια της Beyoncé για την παγκόσμια περιοδεία της με τίτλο «Αναγέννηση» ήταν τόσο εντυπωσιακά όσο αναμενόταν. Αλλά ένα πραγματικά ξεχώρισε: ένα ειδικά κατασκευασμένο κορμάκι από την εταιρεία Loewe με στρατηγικά τοποθετημένα χέρια που δημιουργούσαν την οπτική ψευδαίσθηση κάποιου να αγκαλιάζει -ή να προστατεύει- τη σεμνότητα του γυμνού σώματος της Beyoncé.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η τραγουδίστρια αγκαλιάζει το «γυμνό» look. Στο εξώφυλλο για το περσινό άλμπουμ της «Αναγέννησης», κάθισε σε ένα ολογραφικό άλογο, όπου ίσα που καλύπτονταν τα ευαίσθητα σημεία του σώματός της.

Για το πάρτι των Όσκαρ που διοργάνωσε με τον σύζυγό της Jay-Z το 2022, φόρεσε ένα σχεδόν γυμνό -εκτός από μερικά προσεκτικά τοποθετημένα διακοσμητικά- Celia Kritharioti couture φόρεμα.

Το 2015 φόρεσε μια «γυμνή» τουαλέτα Givenchy με κοσμήματα που έκλεψε την παράσταση στο Met Gala. Όλο αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο, αλλά η ανταπόκριση στην ολόσωμη κολλητή φόρμα της δείχνει ότι η γύμνια, ή ακόμα και η υποψία της, εξακολουθεί να έχει τη δύναμη να τραβήξει την προσοχή.

Η Beyoncé με την ολόσωμη κολλητή φόρμα της στη “RENAISSANCE WORLD TOUR” στο Friends Arena στις 10 Μαΐου 2023 στη Στοκχόλμη της Σουηδίας / Φωτογραφία: Kevin Mazur/Getty Images for Parkwood

Πάρτε για παράδειγμα τη Janelle Monáe, η οποία, λίγες εβδομάδες αφότου φόρεσε ένα διαφανές φόρεμα πάνω από ένα αστραφτερό μπικίνι στο Met Gala, προχώρησε ακόμη περισσότερο μένοντας τελείως τόπλες στο βίντεο για το νέο της single Lipstick Lover.
Συνεχώς αυξάνονται οι γυμνές εμφανίσεις

Το να είσαι γυμνός ως μέρος μιας παράστασης είναι ένα πράγμα, αλλά η ποσότητα της σάρκας που εμφανίζεται στο κόκκινο χαλί έχει ανοδική τάση εδώ και λίγο καιρό. Στα φετινά Όσκαρ, το look είχε διάφορες μορφές, από ρομαντικό τούλι και δίχτυ σε στρατηγικά τοποθετημένα PVC και δέρμα, ενώ στα afterparties του Met Gala, η Kendall Jenner, η Gigi Hadid, η Olivia Wilde και η Emily Ratajkowski διαγωνίστηκαν για την πιο ριψοκίνδυνη εμφάνιση: μια επιλογή από διάφανα slips, διάφανα μπούστα και εσώρουχα ως εξωτερικά ρούχα.

Η Έμιλι Ραταϊκόφσκι έκανε μια σούπερ σέξι εμφάνιση με ένα εντυπωσιακό ημιδιαφανές φόρεμα που αγκάλιαζε το σώμα της και άφηνε ελάχιστα στη φαντασία στο after party των Όσκαρ του Vanity Fair.

Στην Εβδομάδα Μόδας στο Παρίσι, η Florence Pugh έβαλε το δικό της twist στο look, φορώντας μια διάφανη μάξι φούστα Valentino πάνω από ένα στρινγκ, σε συνδυασμό με ένα casual φούτερ.

Για δεκαετίες, το να δείχνετε λίγη σάρκα ήταν ένας σίγουρος τρόπος για να κάνετε το ντύσιμό σας να συζητηθεί, αλλά και εσείς οι ίδιοι. Αλλά είναι πάντα τόσο βασικό όσο αυτό, ή υπάρχει κάτι περισσότερο στο παιχνίδι; Ειδικά όταν καλλιτέχνες όπως η Beyoncé, που δεν χρειάζεται να καταφεύγουν σε τακτικές σοκ για να τραβήξουν την προσοχή, ντύνονται επίσης με γυμνό ντύσιμο.
Πότε πρωτοειπώθηκε ο όρος «γυμνό φόρεμα»

Ο όρος «γυμνό φόρεμα» μπήκε για πρώτη φορά στο λεξικό τη δεκαετία του 1930, εξηγεί η ιστορικός μόδας Kimberly Chrisman-Campbell, η οποία έχει ένα κεφάλαιο αφιερωμένο στο γυμνό φόρεμα στο πιο πρόσφατο βιβλίο της, Skirts: Fashioning Modern Femininity in the 20th Century. «Στη δεκαετία του 1930, ο όρος χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει ένα στράπλες φόρεμα, επειδή φαινόταν τόσο γυμνό στους ανθρώπους τότε», λέει στο BBC Culture.

Στα μέσα του αιώνα, οι καλλιτέχνες και οι ηθοποιοί του καμπαρέ ξεπερνούσαν τα όρια, με τη Marlene Dietrich να φορά τολμηρά σκηνικά κοστούμια που έδιναν μια εντύπωση γυμνού. Στη συνέχεια, το 1962, το γυμνό φόρεμα έγινε mainstream όταν η Marilyn Monroe φόρεσε ένα στρασάτο φόρεμα, στο χρώμα της σάρκας που κολλούσε σφιχτά στο σώμα της για να τραγουδήσει Happy Birthday στον πρόεδρο Kennedy. «Αυτό θα μπορούσαμε να σκεφτόμαστε τώρα ως γυμνό φόρεμα, αλλά δεν το έλεγαν έτσι τότε, ονομαζόταν “φόρεμα ψευδαίσθησης”, επειδή έδινε την ψευδαίσθηση του γυμνού», λέει η Chrisman-Campbell.
Έδειχνε τη δύναμη ενός τέτοιου φορέματος να τραβήξει την προσοχή και άλλοι σταρ ακολούθησαν το παράδειγμά τους. «Άνθρωποι όπως η Dietrich και η Marilyn Monroe, προσπαθούσαν πραγματικά να τραβήξουν τα φώτα της δημοσιότητας και τα φορέματα σχεδιάστηκαν έτσι ώστε όταν ήταν στο επίκεντρο, το ύφασμα εξαφανιζόταν και ήταν σαν να φορούσαν παγιέτες ή δαντέλες ή κεντήματα, παρόλο που αυτό δεν συνέβαινε. Ήταν ένας υπέροχος τρόπος να πεις “κοίτα με”, γιατί οι άνθρωποι έπρεπε πραγματικά να ψάξουν πολύ για να καταλάβουν τι συνέβαινε με αυτό το φόρεμα».

Ο Bob Mackie, ο νεαρός σχεδιαστής που σκιαγράφησε για πρώτη φορά την ιδέα για το φόρεμα της Marilyn, αργότερα άρχισε να συνεργάζεται με τη Cher. Το 1974, η ηθοποιός και τραγουδίστρια φόρεσε ένα φτερωτό διαφανές φόρεμα από τον Mackie στο Met. «Προκάλεσε σάλο», είπε ο Mackie. Αλλά δεν πτόησε τη Cher, η οποία συνέχισε να φορά ρούχα που ξεγυμνώνουν το σώμα σε εκδηλώσεις υψηλού προφίλ όπως τα Όσκαρ κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980.

Η Cher επιδεικνύει τόσο το Όσκαρ όσο και το φόρεμά της με τις μαύρες παγιέτες του

Bob MackieΗ Cher επιδεικνύει τόσο το Όσκαρ όσο και το φόρεμά της με τις μαύρες παγιέτες του Bob Mackie / Φωτογραφία: AP Photo/Lennox McLendon

Μερικές φορές, μια διασημότητα αρνείται οποιαδήποτε προηγούμενη γνώση ότι το φόρεμά τους ήταν «γυμνό». Η Jane Birkin είπε στη Vogue ότι δεν είχε ιδέα ότι το διαφανές μπλουζοφόρεμα που φορούσε στην πρεμιέρα του Slogan το 1969 ήταν τόσο διάφανο. Ομοίως, η Kate Moss -της οποίας το φόρεμα που φορέθηκε σε ένα πάρτι πρακτορείου μοντέλων το 1993 παραμένει ένα από τα πιο εμβληματικά και επιδραστικά παραδείγματα γυμνού φορέματος. Η ίδια κατηγορεί τους λαμπτήρες του φωτογράφου, επιμένοντας ότι δεν είχε ιδέα ότι ήταν τόσο αποκαλυπτικό.

Με τα χρόνια, το «γυμνό φόρεμα» ήταν κάπως ο όρος για ένα ρούχο που συνδέει τον εαυτό του με το γυμνό – είτε λόγω έξυπνης ψευδαίσθησης, χρησιμοποιώντας διαφανές ύφασμα ή λόγω έλλειψης υλικού συνολικά, όπως το φόρεμα Versace μέχρι τον αφαλό που φόρεσε η Jennifer Lopez στα Grammy του 2000, το οποίο προκάλεσε τόσο φρενίτιδα που οδήγησε ακούσια στη δημιουργία του Google Images. Σήμερα, η Chrisman-Campbell λέει ότι ο όρος χρησιμοποιείται πιο συχνά για να περιγράψει κάτι με «διαφανή, στο χρώμα του δέρματος υφάσματα, ίσως μερικές δαντέλες ή πούλιες, οτιδήποτε πρέπει πραγματικά να κοιτάξεις δύο φορές για να δεις αν το άτομο δείχνει κάποια μέρη του σώματος».

Η Τζένιφερ Λόπεζ με φόρεμα Versace και δίπλα της ο Puff Daddy
Η στιλίστρια της Τζένιφερ Λόπεζ είχε μόνο δύο επιλογές για την τραγουδίστρια, ένα λευκό φόρεμα και το συγκεκριμένο φόρεμα Versace

Παρά το γεγονός ότι δεν είναι κάτι που δεν έχουμε ήδη δει στο παρελθόν, το να φαίνεται λίγη -ή μάλλον, πολλή- σάρκα στο κόκκινο χαλί παραμένει ένας ισχυρός τρόπος για να τραβήξει κάποιος την προσοχή. Η Rihanna φόρεσε μια διχτυωτή τουαλέτα που αποκαλύπτει τις θηλές – ντυμένη με περισσότερα από 200.000 κρύσταλλα Swarovski – για να παραλάβει το βραβείο Fashion Icon στο γκαλά της CFDA το 2014 παραμένει η πιο τολμηρή ίσως εμφάνισή της. «Παραμένει ένας πολύ καλός τρόπος για να τραβήξετε τα βλέμματα και να φωτογραφηθείτε», λέει η Chrisman-Campbell. «Αλλά μπορεί να είναι και πολύ περισσότερα από αυτό».

Η Rihanna απαστράπτουσα και σχεδόν γυμνή, στα βραβεία μόδας CFDA τη Δευτέρα 2 Ιουνίου 2014 στη Νέα Υόρκη / Φωτογραφία: Charles Sykes/Invision/AP
Η δύναμη του γδυσίματος

Υποστηρίζει ότι το γυμνό φόρεμα μπορεί να είναι ένα ισχυρό εργαλείο για την ανατροπή των κανόνων ομορφιάς. «Πολλές διασημότητες και influencers φορούσαν [γυμνά φορέματα] για να αναδείξουν το σχήμα ή το δέρμα τους με τρόπο που παραδοσιακά δεν φαινόταν στο κόκκινο χαλί», λέει. «Η Lizzo, για παράδειγμα, φοράει γυμνά φορέματα για να δείξει ότι είναι περήφανη για το σώμα της, παρόλο που δεν είναι μέγεθος 2. Πολλές μαύρες διασημότητες έχουν φορέσει γυμνά φορέματα για να αναδείξουν το χρώμα του δέρματός τους, γιατί δεν είναι κάτι που ήταν πάντα ευπρόσδεκτο. για παράδειγμα, στα Όσκαρ».

Δείχνει το φόρεμα του σχεδιαστή Ellie Saab στα Όσκαρ το 2002 που φόρεσε η Halle Berry, το οποίο είχε ένα διάφανο διχτυωτό μπούστο καλυμμένο με φλοράλ κεντήματα. «Ήταν τόσο σέξι και τόσο αποκαλυπτικό, αλλά εφιστούσε επίσης την προσοχή στο γεγονός ότι έχει μαύρο δέρμα και ήταν η πρώτη Αφροαμερικανίδα που κέρδισε το βραβείο Α’ Γυναικείου Ρόλου. Όταν το φόρεμα παρουσιάστηκε στο Μουσείο Κινηματογράφου της Ακαδημίας νωρίτερα φέτος, η Berry είπε ότι ήταν χαρούμενη που θα ήταν «προσιτό σε γενιές ανθρώπων για τους οποίους το φόρεμα έχει επίσης νόημα και θα είναι για πάντα μια υπενθύμιση ότι όλα τα πράγματα είναι δυνατά».

Η Χάλι Μπέρι κρατάει το Όσκαρ της φορώντας ένα ημιδιάφανο φόρεμα / Φωτογραφία: Shutterstock

Η Chrisman-Campbell επισημαίνει επίσης τη Winnie Harlow, της οποίας η προτίμηση για αποκαλυπτικά φορέματα αναδεικνύει τη σπάνια πάθηση του δέρματος της, τη λεύκη. «Χρησιμοποιεί πραγματικά το σώμα της ως έργο τέχνης για να πει, αυτό δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να ντρέπεται, αυτό είναι κάτι για το οποίο πρέπει να είναι περήφανη και να επιδεικνύει».

Παρά αυτά τα παραδείγματα, η Caroline Stevenson, διευθύντρια προγράμματος σπουδών μόδας και πολιτιστικών και ιστορικών σπουδών στο London College of Fashion, λέει ότι η γυμνή εμφάνιση εξακολουθεί να γιορτάζει κατά κύριο λόγο ένα εξιδανικευμένο σώμα, και όποιος δεν το έχει θα δεχθεί κριτικές για αυτό. «Δείτε το ροζ διαφανές φόρεμα Valentino της Florence Pugh που φόρεσε το 2022 και την παράλογη αντίδραση που έλαβε από άνδρες που την επέκριναν ανοιχτά για το φαινομενικά μικρό στήθος και τις καμπύλες της», λέει η Stevenson. Η Pugh ανταπέδωσε την κριτική, γράφοντας σε μια ανάρτησή της στο Instagram: «Αυτό που ήταν ενδιαφέρον να παρακολουθήσεις και να δεις είναι πόσο εύκολο είναι για τους άνδρες να καταστρέψουν εντελώς το σώμα μιας γυναίκας, δημόσια, περήφανα, για να το δουν όλοι», με το hashtag #freethenipple .

Η Zoe Kravitz απάντησε επίσης στα τρολ που αμφισβήτησαν το αποκαλυπτικό φόρεμα Saint Laurent που φόρεσε στο Met Gala του 2021, λέγοντας: «Το να νιώθεις άβολα με το ανθρώπινο σώμα είναι αποικισμός / πλύση εγκεφάλου. Είναι απλώς ένα σώμα. Όλοι το έχουμε». Αντίθετα, είναι αξιοσημείωτο ότι όταν άνδρες σταρ όπως ο Iggy Pop βγαίνουν ημίγυμνοι στο κοινό, συνήθως θεωρείται μέρος της γοητείας των ροκ σταρ.

Για ορισμένες γυναίκες, το να φορούν το φόρεμα στην αρχή είναι μια πράξη ανυπακοής. Το ρούχο της Rose McGowan το 1998 στα MTV Awards – ένα εντελώς διάφανο φόρεμα με χάντρες σε συνδυασμό με ένα στρινγκ – ήταν μια από τις πιο πολυσυζητημένες στιγμές στο κόκκινο χαλί εκείνης της δεκαετίας. Πιο πρόσφατα, η McGowan – μια από τις πρώτες γυναίκες που κατηγόρησε τον Harvey Weinstein για βιασμό – αποκάλυψε τον λόγο που το φορούσε, εξηγώντας ότι ήταν «μια ανάκτηση του σώματός μου μετά τη σεξουαλική επίθεση που δέχθηκα».

Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι αυτή η αίσθηση της εξέγερσης που οδηγεί την ποσότητα της σάρκας στην έκθεση αυτή τη στιγμή. «Προς το παρόν, τα γυναικεία σώματα βρίσκονται, για άλλη μια φορά, στο επίκεντρο ενός πολιτικού πεδίου μάχης μέσω της διάβρωσης των αναπαραγωγικών δικαιωμάτων και του κινήματος #metoo», λέει η Caroline Stevenson. «Δεν είναι λοιπόν έκπληξη που οι σχεδιαστές και οι διασημότητες θα αδράξουν αυτή τη στιγμή για να παρουσιάσουν το γυναικείο σώμα ως τολμηρό σύμβολο ενδυνάμωσης».

Ενώ το γυμνό φόρεμα μπορεί ακόμα να λειτουργήσει ως συντόμευση για να τραβήξει την προσοχή, η Chrisman-Campbell πιστεύει ότι η τρέχουσα τάση καθοδηγείται περισσότερο από το ανατρεπτικό στυλ και όχι από το σοκ. «Υπάρχει αυτή η αίσθηση του “τα έχουμε δει όλα και είναι ακόμη σοκαριστικό να φοράς ένα γυμνό φόρεμα ή φαίνεται κάπως απελπισμένος για προσοχή”, και μπορεί να υπάρχει κάποια αλήθεια σε αυτό, αλλά νομίζω ότι οι γυναίκες και οι σχεδιαστές κάνουν πολύ ενδιαφέροντα και καινοτόμα πράγματα με τη γενική ετικέτα του “γυμνού φορέματος” που μπορεί να σημαίνει τόσα πολλά διαφορετικά πράγματα και είναι πολύ ενδιαφέρον να δούμε τι σκέφτονται οι άνθρωποι».

Στις πιο δυνατές τους στιγμές, αυτό που πραγματικά αποκαλύπτουν τα «γυμνά» ρούχα, περισσότερο από κάθε ποσότητα δέρματος, είναι ένα ακραίο επίπεδο αυτοπεποίθησης. Ή, όπως συμβαίνει με την Beyoncé, μια ριζοσπαστική μορφή τόσο της αυτοαποδοχής όσο και της αυτοέκφρασης. «Το κορμάκι ψευδαίσθησης της Beyoncé από την εταιρεία Loewe δεν είναι τίποτα λιγότερο από ενδυνάμωση, με τα γάντια χέρια και τα κόκκινα νύχια να τυλίγονται γύρω από το σώμα της», λέει η Stevenson. «Τα χέρια που αγκαλιάζουν φαίνεται εδώ να αντιπροσωπεύουν την αγάπη για τον εαυτό, την προστασία και τη λατρεία, παρά την αντικειμενοποίηση». Και αν τύχει να διαδοθεί σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σίγουρα αυτό είναι απλώς μια ευτυχισμένη σύμπτωση.